Kogo dotyczą podatki PIT i CIT?
Zrozumienie różnicy między PIT a CIT jest kluczowe dla każdego przedsiębiorcy i pracownika. PIT, czyli podatek dochodowy od osób fizycznych, dotyczy głównie osób fizycznych, które uzyskują dochody. Mówimy tu o wynagrodzeniach z tytułu umowy o pracę, dochodach z działalności gospodarczej prowadzonej jednoosobowo, umów zlecenia, umów o dzieło, a także emerytur, rent i innych źródeł. CIT, czyli podatek dochodowy od osób prawnych, obciąża przede wszystkim spółki kapitałowe (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne), a także inne osoby prawne, jak np. fundacje i stowarzyszenia (w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej).
Podstawa opodatkowania – od czego płacimy podatek?
Kolejną istotną różnicą między PIT a CIT jest sposób określania podstawy opodatkowania. W przypadku PIT, podstawa opodatkowania to dochód, czyli przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania, składki na ubezpieczenia społeczne (podlegające odliczeniu) i ewentualne ulgi podatkowe. Natomiast w CIT, podstawa opodatkowania to również dochód, ale kalkulowany na podstawie przepisów o rachunkowości, z uwzględnieniem specyficznych korekt wynikających z przepisów podatkowych.
Stawki podatkowe – ile wynosi podatek?
Stawki podatkowe to kolejny element, w którym widoczna jest wyraźna różnica między PIT a CIT. Podatek PIT może być progresywny (skala podatkowa) lub liniowy. Skala podatkowa w Polsce to progi podatkowe 12% i 32% (odpowiednio dla dochodów poniżej i powyżej określonego progu rocznego). Ponadto, przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą mogą wybrać podatek liniowy 19%, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub kartę podatkową. CIT zasadniczo wynosi 19%, ale dla małych podatników i podatników rozpoczynających działalność gospodarczą przewidziana jest obniżona stawka 9%.
Sposób rozliczenia – jak i kiedy zapłacić podatek?
Sposób rozliczenia podatku to kolejna istotna kwestia. PIT jest rozliczany rocznie poprzez złożenie zeznania podatkowego (np. PIT-37, PIT-36). Zaliczki na podatek PIT są najczęściej pobierane przez płatnika (np. pracodawcę) i odprowadzane do urzędu skarbowego. W przypadku CIT, podatnicy składają deklaracje CIT i wpłacają zaliczki na podatek dochodowy co miesiąc lub kwartał, a następnie składają roczne zeznanie podatkowe CIT. Terminy składania deklaracji i płatności zaliczek są ściśle określone w przepisach podatkowych.
Zwolnienia i ulgi podatkowe w PIT i CIT
System podatkowy przewiduje różnego rodzaju zwolnienia i ulgi podatkowe. Zarówno w PIT, jak i w CIT istnieją specyficzne preferencje, mające na celu wspieranie określonych sektorów gospodarki, inwestycji, czy też działalności społecznej. Ulgi w PIT mogą dotyczyć np. ulgi na dzieci, ulgi rehabilitacyjnej, czy też ulgi na internet. W CIT, ulgi mogą dotyczyć np. zwolnienia dochodów z tytułu inwestycji w specjalnych strefach ekonomicznych, czy też ulgi na badania i rozwój. Zrozumienie tych różnic ma kluczowe znaczenie dla optymalizacji obciążeń podatkowych.
Specyfika małych podatników w CIT
Mały podatnik w CIT, czyli taki, którego przychody ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyły w poprzednim roku podatkowym równowartości 2 milionów euro, może korzystać z preferencyjnej 9% stawki podatku dochodowego. Jest to znacząca różnica między PIT a CIT, ponieważ małe firmy, opodatkowane CIT, mogą cieszyć się niższym obciążeniem podatkowym. Dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, istnieje możliwość wyboru opodatkowania na zasadach ogólnych (skala podatkowa) lub liniowo (19%), jednak brak jest progresywnych progów podatkowych w CIT.
Różnice w opodatkowaniu dywidend
Opodatkowanie dywidend, czyli dochodów z udziału w zyskach osób prawnych, również różni się w PIT i CIT. Dywidendy wypłacane osobom fizycznym podlegają opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym (tzw. podatek Belki). Natomiast w CIT, dywidendy wypłacane pomiędzy spółkami mogą być zwolnione z opodatkowania, pod pewnymi warunkami (np. udział kapitałowy, okres posiadania udziałów).